کد مطلب:212964 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:269
تقیه اکراهیه
عمر بن مروان خزاز روایت كرده: از حضرت صادق علیه السلام شنیدم كه فرمود: رسول اكرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: چهار چیز از امت من برداشته شده است:
اول: امری كه در انجام آن مضطر باشند.
دوم: كاری كه فراموش نمایند.
سوم: امری كه اجبار بر آن شده باشند.
چهارم: فعلی كه فوق طاقت آنهاست.
و فرمود: این امر از كتاب خدا استفاده می شود [1] : «ربنا لا تؤاخذنا ان نسینا او اخطأنا ربنا و لاتحمل علینا اصراً كما حملته علی الذین من قبلنا ربنا و لاتُحملنا ما لا طاقةَ لنا به» [2] ، «الا من اكره و قلبه مطمئن بالایمان» [3] .
در این روایت شریف حضرت امام صادق علیه السلام از نبی اكرم صلی الله علیه وآله وسلم نقل نموده، یكی از امور برداشته شده از این امت، امری است كه به انجام آن اكراه و اجبار شوند گرچه ترك واجب و فعل حرام باشد. حضرتش ذیل این حدیث به آیه ای كه درباره عمار نازل شده تمسك فرموده اند.
از اطلاق این روایت چنین استفاده می شود كه حرمت یا وجوب امرِ مورد اكراه و اجبار، گرچه در نهایت اهمیت و لزوم برای شخص مورد اكراه و یا برای محیط اسلامی اش باشد، برداشته شده و می تواند در فرض اول انجام داده و در فرض دوم ترك نماید. تقیه برای افرادی كه قلباً ایمان دارند، در مواقع اضطرار و خطر جانی جایز است و تقیه اكراهیه، مطابق روش عقلا، برای حفظ هدف و غرض مسلكی و ترجیح اهم بر مهم است.
اول: امری كه در انجام آن مضطر باشند.
دوم: كاری كه فراموش نمایند.
سوم: امری كه اجبار بر آن شده باشند.
چهارم: فعلی كه فوق طاقت آنهاست.
و فرمود: این امر از كتاب خدا استفاده می شود [1] : «ربنا لا تؤاخذنا ان نسینا او اخطأنا ربنا و لاتحمل علینا اصراً كما حملته علی الذین من قبلنا ربنا و لاتُحملنا ما لا طاقةَ لنا به» [2] ، «الا من اكره و قلبه مطمئن بالایمان» [3] .
در این روایت شریف حضرت امام صادق علیه السلام از نبی اكرم صلی الله علیه وآله وسلم نقل نموده، یكی از امور برداشته شده از این امت، امری است كه به انجام آن اكراه و اجبار شوند گرچه ترك واجب و فعل حرام باشد. حضرتش ذیل این حدیث به آیه ای كه درباره عمار نازل شده تمسك فرموده اند.
از اطلاق این روایت چنین استفاده می شود كه حرمت یا وجوب امرِ مورد اكراه و اجبار، گرچه در نهایت اهمیت و لزوم برای شخص مورد اكراه و یا برای محیط اسلامی اش باشد، برداشته شده و می تواند در فرض اول انجام داده و در فرض دوم ترك نماید. تقیه برای افرادی كه قلباً ایمان دارند، در مواقع اضطرار و خطر جانی جایز است و تقیه اكراهیه، مطابق روش عقلا، برای حفظ هدف و غرض مسلكی و ترجیح اهم بر مهم است.
[1] وسائل الشيعه، كتاب امر به معروف، باب 25.
[2] بقره / 286.
[3] نحل / 106.